عیدی کارگران | کلیه کارفرمایان و واحدهای مشمول قانون کار باید امسال حداقل ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و حداکثر ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان عیدی کارگرانو پاداش آخر سال بپردازند.رقم عیدی کارگران اظهار شد. به این علت،عیدی کارگران همه کارگران مشمول قانون کار امسال حداقل ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و حداکثر ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان عیدی از کارفرمایان خود دریافت خواهند کرد.اگر تصمیم دارید از مقدار عیدی کارگران خود مطلع باشید، ادامه این نوشته را از دست ندهید.
«قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه‌های مشمول» مصوب سال ۱۳۷۰ بایدها و الزامات پرداخت عیدی به کارگران شاغل در قسمت‌های گوناگون اقتصاد را اشکار کرده است؛ بر پایه ماده واحده این قانون، «همه کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد، به گفتن عیدی و پاداش بپردازند. مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند».
به این علت کف قانونیِ عیدی، ۶۰ روز حداقل دستمزد است و هیچ کارگری نباید کمتر از این رقم عیدی بگیرد؛ منتها سقف عیدی که در این قانون، ۹۰ روز حداقل دستمزدِ مصوب شورایعالی کار است، با دقت به «عرف کارگاه» می‌تواند بالاتر رود؛ قانون مصوب ۱۳۷۰ مجلس، تاثیرگذاری عرف کارگاهی در مقدار عیدی پرداختی به کارگران شاغل را به رسمیت شناخته است. در تبصره ۲ ماده واحده عیدی آمده است: «در کارگاه‌هایی که مطابق رویه جاری کارگاه بیشتر از مبالغ فوق پرداخت می‌نمایند، عرف کارگاه معتبر خواهد می بود».
آرمین خوشوقتی، کارشناس ارشد حقوق و روابط کار، در ربط با شناسایی عرف در پرداخت عیدی و مزایای آخر سال او گفت: در همه‌ی پرداخت‌ها به کارگران، چه عیدی باشد چه سنوات و پاداش، دو الزام وجود دارد، اول حداقل‌های قانونی که کارفرما نمی‌تواند از آن عدول کند و دوم مولفه‌ای به نام عرف کارگاهی؛ در رابطه عیدی آخر سال نیز در حالیکه ماده واحده قانونی، کف و سقف عیدی را در همه کارگاه‌های مشمول سراسر سرزمین به رسمیت شناخته، عرف کارگاهی نیز یک شاخص به رسمیت شناخته شده و الزامی‌ست به این معنی که اگر کارفرمایی در سنوات قبل در آخر سال به کارگران ۴ یا ۵ برابر حداقل دستمزد عیدی و پاداش پرداخت کرده، نمی‌تواند ناگهانی و بدون توافق تازه با کارگران این عرف را زیر پا بگذارد و کمتر پرداخت کند. کارفرما هیچ زمان نمی‌تواند عرف کارگاه در رابطه پرداخت‌ها را بدون جلب توافق کارگران تحول دهد.
آخرین مطالب
به حرف های وی، عرف کارگاه یک توافق دوجانبه فی‌مابین کارگر و کارفرماست و یک طرف نمی‌تواند بدون رضایت طرف دیگر از آن عدول کند؛ لذا اگر کارفرمایی به یکباره کمتر از عرف کارگاه به کارگران خود عیدی بپردازد، کارگران حق شکایت دارند.
اما برخلاف آنچه برخی می‌پندارند، عیدی فقط متعلق به کارگران سابقه‌دار نیست؛ هر کارگری با هر مقدار سابقه کار، مشمول پرداخت عیدی آخر سال است منتها مبلغ پرداختی به مقدار سابقه‌ی آن کارگر در آن کارگاهِ خاص بستگی دارد. در تبصره یک ماده واحده عیدی آمده است:
«مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده‌اند باید به مأخذ ۶۰ روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال، محاسبه بشود. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده نوشته ماده واحده این قانون تجاوز کند».
به این علت برای هر ماه اشتغال کارگر در کارگاه، مقدار عیدی یک‌دوازدهمِ عیدی کاملِ کارگران همان کارگاه است؛ اگر کارگری دو یا سه ماه در کارگاه اشتغال داشته باشد، عیدیِ آخر سال او دو-دوازدهم یا سه-دوازدهم عیدی کارگرانی‌ست که بیشتر از یکسال در همان کارگاه سابقه اشتغال دارند.
اما کف و سقفِ عیدی آخر سال ۱۴۰۲ بر مبنای قانون چه مقدار است؛ بر پایه آنچه قانون می‌گوید کارگران امسال در ماه‌های پایانی سال، حداقل ۱۰ میلیون و ۶۱۴ هزار تومان عیدی دریافت می‌کنند؛ به همین ترتیب، حداکثر مبلغ عیدی نیز ۱۵ میلیون و ۹۲۲ هزار تومان خواهد می بود.
لذا هر پرداختی به گفتن عیدی کمتر از ۱۰ میلیون و ۶۱۴ هزار تومان به کارگرانی که یکسال یا زیاد تر در یک کارگاه ثابت سابقه اشتغال دارند، اتفاقی خلاف قانون است و کارگران حق شکایت دارند؛ می‌توانند از کارفرما به ادارات کار شکایت کنند؛ این حق روی کاغذ برای کارگران مشمول قانون کار به رسمیت شناخته شده اما در عمل به علت قراردادهای موقت یکماهه، سه ماهه و یکساله یا حتی قراردادهای شفاهی در کارگاه‌های کوچک، کارگران اجازه‌ی برخورداری از این حق قانونی را ندارند.
تعداد بسیاری از کارگران شاغل در کارگاه‌های کوچک، خدماتی و اصناف، از حقِ بر عیدیِ قانونی محروم‌اند؛ محمد. الف، کارگر یک انبار پوشاک در تهران که چندین سال در یک کارگاه کوچک در مرکز پایتخت سابقه کار دارد، در رابطه با عیدی آخر سال می‌گوید: در هیچ سالی ما به اندازه‌ی اشکار شده در قانون عیدی نگرفته‌ایم؛ در بهترین حالت، طبق معمولً یک پایه حقوق یعنی به اندازه‌ی دستمزدِ ۳۰ روز به ما عیدی می‌پردازند. این در حالیست که کف عیدی قانونی ۶۰ روز حداقل دستمزد است.
او اضافه می‌کند: این عیدی ناکافی را بعضی اوقات با ماه‌ها تاخیر می‌پردازند؛ سال اول که من پنج ماه سابقه کار داشتم، اصلاً به من عیدی ندادند؛ سال‌های سپس هم هیچ زمان به اندازه‌ی قانون عیدی نگرفتم.
محمد می‌گوید «چون قرارداد نوشته نداریم، جرئت شکایت هم نداریم؛ به چشم برهم زدنی همین کار نصفه نیمه را از دست می‌دهیم اگر به اداره کار برویم و بابت عیدی از کارفرما شاکی شویم.»
کارگران تعداد بسیاری همانند محمد، کمتر از حداقل‌های قانونی عیدی می‌گیرند؛ کارگرانی هم همانند کارگران شهرداری‌ها از جمله شهرداری ایرانشهر می باشند که سال‌ها است در طلب عیدی‌های معوق مطالبه‌گری می‌کنند و تا این مدت راه به جایی نبرده‌اند؛ به بهانه‌ی نبوده است بودجه و پول، سال همه می‌بشود اما خبری از پرداخت عیدی نمی‌بشود.
محمد در آخر می‌گوید: در این چند سال، حتی یک بار پای بازرس اداره کار به کارگاه ما باز نشده؛ هنگامی نظارت نمی‌کنند و کارفرما را به حال خود رها کرده‌اند که هرچه می‌خواهد بکند، قانون هر حقی را به رسمیت بشناسد، شامل حال ما نمی‌بشود؛ حق شکایت هم برای ما نیست.
واریز زودهنگام عیدی کارگران
بر پایه قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار مصوب سال ۱۳۷۰، حداقل عیدی کارگران دو برابر حداقل حقوق پایه و حداکثر عیدی به شرطی که از مصوبه قانون کار زیاد تر نشود، سه برابر پایه حقوق خواهد می بود، به این علت کلیه کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار، معادل ۶۰ روز آخرین مزد به گفتن عیدی و پاداش بپردازند و مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارگران نباید از معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند.
ملزوم به ذکر است که پرداخت عیدی به کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاه‌ها مشغول به کار بوده‌اند هم الزامی است و به جهت تبصره یک ماده واحده مذکور، مبلغ پرداختی به کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند باید به مأخذ ۶۰ روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه بشود.
همه کارگران مشمول قانون کار صرف نظر از محل اشتغال و نوع کارگاهی که در آن کار می‌کنند اعم از دولتی، خصوصی، تعاونی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی به مقدار مقرر در مصوبه فوق از عیدی و پاداش سالانه برخوردار خواهند می بود و مقدار عیدی آنها متفاوت از مقدار عیدی کارکنان دستگاه‌های اجرایی و دولتی است.
مبنای تعیین عیدی آخر سال کارگران، حداقل دو و حداکثر سه برابر مصوبه دستمزد شورای عالی کار است و کارفرمایان باید دو ماه پایه حقوق را به گفتن حداقل عیدی و سه ماه پایه حقوق را به گفتن حداکثر عیدی و پاداش آخر سال به نیروهای کار خود بدهند.
شورای عالی کار ۲۹ اسفند سال قبل در نشست تعیین دستمزد، حداقل دستمزد کارگران برای سال ۱۴۰۲ را ۲۷ درصد افزایش داد. بر این مبنا حداقل دستمزد ماهانه کارگران به ۵ میلیون و ۳۰۸ هزار و ۲۸۲ تومان افزایش یافت که با احتساب فرمول حداقل و حداکثر عیدی، کارگران امسال حداقل ۱۰ میلیون و ۶۱۶ هزار و ۵۶۴ تومان و حداکثر ۱۵ میلیون و ۹۲۴ هزار و ۸۴۶ تومان دریافت خواهند کرد.
در همین جهت تعداد بسیاری از فعالان حوزه کار و مقامات کارگری بر لزوم پرداخت سریع تر مبلغ عیدی و پاداش کارگران تا قبل از آخر سال اصرار کرده و اعتقاد دارند هرچه عیدی و پاداش سریعتر به دست کارگران برسد ضمن پشتیبانی به معیشت و نگه داری قوت خرید، در تامین مایحتاج و اقلام مصرفی و مورد نیاز آنها گره‌گشا و موثر خواهد می بود. به زعم آنها شرایط کار و نقدینگی در اختیار کارفرما در پرداخت به موقع عیدی و پاداش موثر است و در صورتی که کارفرمایان عیدی کارگران خود را سریعتر به دست آنها برسانند به شلوغی و ازدحام بانک‌ها در آخر سال نیز دچار نمی‌شوند.
مقدار عیدی کارگران به نسبت زمان قرارداد و کارکرد آنها متفاوت است و بسته به سنوات و تعداد روزهایی که کار کرده‌اند، مستحق دریافت عیدی می باشند. عیدی و پاداش آخر سال را کارگرانی به طور کامل دریافت می‌کنند که یکسال در آخرین کارگاه یا محل کار مشغول کار بوده، بیمه پردازی آنها به طور کامل صورت گرفته و ارتباطشان را با محل کار قطع نکرده باشند. اما قانون در رابطه عیدی و پاداش کارگران ساعتی، پاره زمان و فصلی و حتی مستعفی و اخراجی هم ملاحظاتی داشته و مقدار عیدی این گروه از کارگران را اشکار کرده است.
عیدی و پاداش کارگران پاره زمان
مطابق ماده ۳۹ قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به طور نیمه زمان یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام گرفته محاسبه و پرداخت می‌بشود. برای مثال اگر کارگری سپس از ۶ ماه کار کردن بنا به دلایلی از قبیل عدم نیاز کارفرما، مشکلاتهای اقتصادی، بیماری و کرونا بیکار شده باشد، کارفرما مکلف است عیدی او را مشابه با ۶ ماه کارکرد پرداخت کند.
عیدی و پاداش کارگران ساعتی
در رابطه کارگران ساعتی که حقوق ماهانه ثابت نداشته و دستمزد آنها در ماه متغیر است برای محاسبه عیدی و پاداش، میانگین حقوق سه ماه آخر خدمت آنها مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.
عیدی و پاداش کارگران فصلی
مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و کارگران دیگر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده اند باید بر مأخذ ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکردشان در سال محاسبه بشود.
عیدی و پاداش کارگران کارمزدی
مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش آخر سال به کارگران کارمزدی عبارت از متوسط کارمزد دریافتی آنها بر حسب زمان ایام کارکرد در سال است.
عیدی و پاداش کارگران اخراجی و مستعفی
کارگرانی که در طول سال با کارفرما قطع رابطه می‌کنند، کارگرانی که در طول سال از خدمت مستعفی، اخراج یا بازنشسته خواهد شد و یا به شکلی رابطه آنان با کارگاه قطع می‌بشود، به نسبت زمان کارکرد و ماه‌هایی که کار کرده‌اند مستحق دریافت عیدی و پاداش سالانه خواهند می بود.
عیدی کارگران در مرخصی استعلاجی
در صورتی که زمان مرخصی استعلاجی به تایید سازمان فراهم اجتماعی رسیده باشد مطابق با ماده ۷۴ قانون کار جزو سابقه کارگر محسوب می‌بشود لذا روزهای مذکور مشمول پرداخت مزایایی از قبیل سنوات خدمت، حق اولاد، مرخصی استحقاقی و عیدی و پاداش سالانه بوده و کارفرما موظف به پرداخت آن است.
عیدی و پاداش کارگران آزمایشی
ملزوم به ذکر است که دوره آموزشی و یا دوره آزمایشی قرارداد کار جزو سابقه کاری محسوب می‌بشود و مطابق ماده ۱۱ قانون کار باید همه حقوق و مزایای این دوره من جمله سنوات و عیدی و پاداش از جانب کارفرما پرداخت بشود؛به این علت آن دسته کارگرانی که به شکل آزمایشی به خدمت گرفته خواهد شد مشمول دریافت عیدی و پاداش خواهد شد و کارفرما مکلف است همه حقوق دوره آزمایشی را پرداخت کند و چنانچه قطع رابطه کاری از سوی کارگر باشد طبعا به مقدار زمان انجام کار باید حقوق و مزایا دریافت کند.
مبنای محاسبه عیدی و پاداش سالانه کارگران در کارگاه‌هایی که مطرح طبقه‌بندی مشاغل دارند، مزد گروه و پایه یا مزد مبنا و در واحدهای فاقد مطرح طبقه‌بندی، مزد ثابت یعنی مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل خواهد می بود./ایسنا
منبع